HACCP a ISO 22000 – jaka jest różnica?
Bezpieczeństwo żywności odgrywa kluczową rolę w ochronie zdrowia konsumentów i wpływa na gospodarkę. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku aż 10% światowej populacji choruje po spożyciu skażonej żywności, a 420 tysięcy osób umiera z tego powodu.
W latach 60. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz WHO powołały Komisję Kodeksu Żywnościowego, aby stworzyć globalne wytyczne dotyczące bezpieczeństwa żywności. Na ich podstawie opracowano system HACCP – prewencyjne i systematyczne podejście do identyfikacji i eliminacji zagrożeń w produkcji żywności.
Czym jest HACCP?
HACCP, czyli Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli, to systematyczne podejście prewencyjne, które uwzględnia zagrożenia biologiczne, chemiczne i fizyczne poprzez zapobieganie, a nie kontrolę gotowego produktu. Podejście HACCP zostało szeroko przyjęte przez firmy produkujące żywność i napoje na całym świecie. Bezpieczeństwo żywności jest regulowane przepisami krajowymi i licznymi systemami bezpieczeństwa żywności opracowanymi przez właścicieli standardów, takich jak ISO, SQF Institute, FSSC, BRCGS i IFS. Certyfikacja zgodnie ze standardami rozpoznawalymi przez GFSI, stosowanymi w globalnym łańcuchu dostaw żywności, a także standardami takimi jak ISO 22000 , opiera się na fundamencie ustanowionym przez HACCP. HACCP jest również stosowany i zatwierdzany przez kluczowe międzynarodowe organy regulacyjne, w tym Komisję Europejską.
Czym jest ISO 22000?
ISO 22000 to międzynarodowy standard Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS), opracowany przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO). Łączy on zasady HACCP z wymaganiami dotyczącymi zarządzania ryzykiem, tworząc spójne ramy dla firm działających w łańcuchu dostaw żywności. Norma ISO 22000 jest kompatybilna z innymi systemami zarządzania, takimi jak ISO 9001 (jakość) czy ISO 14001 (środowisko). Jest również podstawą dla certyfikacji FSSC 22000.
H2: HACCP a ISO 22000 – najważniejsze różnice
Porównując HACCP i ISO 22000, istotne jest zrozumienie ich odmiennych cech i sposobu, w jaki odnoszą się do różnych aspektów zarządzania bezpieczeństwem żywności. Poniższe porównanie podkreśla różnice między HACCP i ISO 22000, ich mocne strony i zastosowanie w przemyśle spożywczym i sektorze napojów.
Zakres i zastosowanie
HACCP dotyczy przede wszystkim identyfikacji i kontroli zagrożeń w produkcji żywności i pasz oraz obchodzenia się z nimi. Obejmując zasady HACCP, ISO 22000 to kompleksowy system zarządzania bezpieczeństwem żywności, który ma zastosowanie do wszystkich organizacji w łańcuchu żywnościowym – od producentów pasz, przez przetwórców żywności, operatorów transportu i magazynowania, po punkty sprzedaży detalicznej i gastronomiczne.
Programy warunków wstępnych (PRP)
HACCP obejmuje koncepcję PRP, takich jak Dobre Praktyki Higieniczne (GHP) zawarte w Kodeksie Żywnościowym. ISO 22000 kładzie większy nacisk na PRP, traktując je jako warunki i działania niezbędne do utrzymania higienicznego środowiska w całym łańcuchu żywnościowym, zapewniając bezpieczeństwo produkcji, obsługi i dostarczania żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Integracja z innymi systemami zarządzania
Norma ISO 22000 została zaprojektowana z myślą o łatwej integracji z innymi systemami zarządzania, takimi jak ISO 9001 (zarządzanie jakością) czy ISO 14001 (zarządzanie środowiskowe). HACCP może być częścią takich integracji, ale nie jest specjalnie do tego zaprojektowany.
Ciągłe doskonalenie
ISO 22000 opiera się na cyklu Planuj-Wykonaj-Sprawdź-Działaj (PDCA), który umożliwia ciągłe doskonalenie systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. HACCP również stosuje zasady doskonalenia, ale jedynie w kontekście analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli.
Certyfikacja
ISO 22000 to certyfikowalny standard, zgodnie z którym organizacje mogą być audytowane przez strony trzecie, takie jak DNV, aby wykazać zgodność. Certyfikacja HACCP jest możliwa, ale dużo rzadsza – w praktyce częściej stosuje się certyfikację systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności, takich jak ISO 22000.
Elastyczność i zdolność adaptacji
ISO 22000 zapewnia elastyczne ramy, które można dostosować do organizacji o różnej wielkości i złożoności. HACCP również można adaptować, ale jego wdrożenie wymaga stosowania ściśle określonych etapów i zasad.
Komunikacja
ISO 22000 zawiera jasne wymagania dotyczące przekazywania informacji o bezpieczeństwie żywności zarówno wewnątrz organizacji, jak i do zewnętrznych interesariuszy. HACCP uznaje znaczenie komunikacji, ale nie zapewnia ustrukturyzowanego podejścia, tak jak ISO 22000.
Dokumentacja i prowadzenie rejestrów
ISO 22000 wymaga szerszego zakresu dokumentacji, aby zapewnić, że wszystkie elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności są rejestrowane i kontrolowane. HACCP koncentruje się na dokumentowaniu analizy zagrożeń i wdrażaniu planu bezpieczeństwa żywności.
Zarówno HACCP, jak i ISO 22000 mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności. ISO 22000 integruje zasady HACCP, oferując jednocześnie bardziej kompleksowe podejście do zarządzania bezpieczeństwem żywności i certyfikacji. W związku z tym wiele firm decyduje się na równoczesne wdrożenie obu systemów, aby spełnić wymagania prawne i branżowe.
Chcesz dowiedzieć się więcej o certyfikacji ISO 22000? Skontaktuj się z ekspertami DNV i sprawdź, jak możemy pomóc Twojej firmie!
